Depressie

Oh, mirror in the sky, what is love?
Can the child within my heart rise above?
Can I sail through the changing ocean tides?
Can I handle the seasons of my life?

I don't know...

 

Landslide -Fleetwood Mac 

   

En het was een hele tijd stil op de blog van Livina Fluweeltje, 7 jaar lang. 

Wat was er aan de hand, 7 jaar geleden?

Volgens psychiater Bram Bakker krijgt een op de drie mensen -vroeg of laat- in zijn leven te maken met psychische problemen (bron: voorstelling 'Geen paniek'). In Nederland krijgt bijna 20 procent van de volwassenen ooit in het leven te maken met een depressie. Ongeveer een miljoen Nederlanders slikt antidepressiva en dit aantal blijft stijgen.

 

Wie kampt met een depressie bevindt zich in goed gezelschap. Om een paar bekende namen te noemen: Abraham Lincoln, Audrey Hepburn, Billy Joel, Charles Dickens, Harrison Ford, Princess Diana, Robin Williams, J.K. Rowling, Sigmund Freud, Vincent van Gogh, en vele anderen gingen je voor. Maar in de huidige tijd lijkt het taboe rondom depressie en psychische ziekten nog steeds aanwezig, ondanks dat er meer aandacht voor is in de media. De angst voor een stigma blijkt diepgeworteld te zitten.

'Positief denken' viert hoogtij in onze huidige samenleving. We moeten het leven vieren en vooral genieten. Via social media doen we ons best te laten zien hoe goed en leuk ons leven is. Zelfs als je met tegenslagen of ziekte te maken krijgt is het 'sterk' of 'knap' als je vooral positief blijft.

Iemand die een depressie heeft kan echter niet (meer) genieten, en kan eenvoudigweg niet positief denken. Dat is geen onwil of zwakte. Het is onvermogen. Depressie tast je vermogen tot levenslust aan en ontneemt je je vitaliteit.

'Somberheid is een groot taboe' zegt filosofe en schrijfster Désanne van Brederode. Psychotherapeute Riekje Boswinkel-Hummel spreekt uit eigen ervaring. Toen ze een periode somber werd, viel het haar op hoe onhandig mensen daarop kunnen reageren. De meeste mensen vinden het moeilijk om met een andermans leed om te gaan, ze proberen de persoon die in de put zit zo snel mogelijk af te leiden van zijn of haar gevoelens. Of ze gaan bagatelliseren, vergelijken of psychologiseren. Mensen weten vaak niet hoe ze gevoelens van pijn, verdriet en wanhoop met elkaar kunnen delen, aldus Riekje Boswinkel (bron: Libelle 18, 2016).

Volgens psychotherapeut Martin Apollo leven we in een calvinistische cultuur waarin we hebben geleerd niet lastig te zijn. We zijn fobisch geworden voor lijden. In zijn boek 'Leren lijden' stelt hij dat we ons vermogen om pech en afschuwelijke gebeurtenissen te aanvaarden, kwijt zijn geraakt.

In mijn laatste berichten, begin 2016, schreef ik dat ik met een 'innerlijk schoonmaakproces' bezig was. Hoe deed ik mijn best om een enigszins luchtige omschrijving te geven van wat zich vanbinnen afspeelde....

Geruime tijd daarvoor kreeg ik last van stemmingswisselingen. Ach, iedereen heeft wel eens een sombere dag, of en mindere periode, toch? Ik kende dat wel van mezelf. In 2000 had ik al eens een burn-out gehad. Ook toen was ik een periode niet blij. Wat somberen en piekeren...dat duurt een dagje of wat. Het gaat vanzelf weer over.

Maar wat ik nu voelde was heftiger en had ik nog niet eerder zo ervaren. Op sommige dagen leek er een grijs gordijn in mijn hoofd te hangen. Dit ging gepaard met intense somberheid.
In de herfst van 2015 bleef het niet bij grijze uren en dagen, het voelde soms dagenlang zwart in mijn hoofd. Ik had het gevoel alsof er een giftige slang in mijn hoofd was gekropen, die al kronkelend een venijnig gif in mijn hersenen achterliet. Alsof iets in mijn hoofd mijn vermogen tot 'gewoon' leven onmogelijk had gemaakt.

Het werd steeds moeilijker om het malen van gedachten te stoppen. Ook voelde ik me vaak buitensporig schuldig en schaamtevol. Beslissingen nemen ging me al helemaal niet goed meer af. Prikkels kwamen sterk binnen en het leek of ik ze niet meer kon filteren.

Ik werd soms bevangen door een vreemde apathie. Alles leek te veel. De katten binnenlaten en hun bakjes van brokjes voorzien, leek bijvoorbeeld al een te grote opgave. Ik sloot me meer en meer af van mijn omgeving. Ik was moe van alles. En nog het meest van mezelf. Ik voelde mij waardeloos, wat had ik nog toe te voegen?

  

Wat was er met mij, vroeg ik mij af..... Overgang? Psychische klachten die bij late Lyme voor kunnen komen? Was ik toch familiair of genetisch belast met depressie? Of was ik misschien, nu ik de vijftig gepasseerd was, in een existentiële crisis beland? Kon ik mijn -door mijn klachten beperkte- leven toch niet zo goed vorm geven als ik dacht?

Al probeerde ik wel gewoon door te gaan, inmiddels had ik wel door dat ik in het rijtje -kenmerken van depressie- een heleboel kon aanvinken. Ik trok me vaker terug in mijn eigen cocon, maar daar voelde het ook niet comfortabel meer. Nadat ik een paar keer onder de douche had gestaan met het gevoel dat ik het liefst met het douchewater in het putje wilde verdwijnen, voelde ik dat er iets goed mis was.

Ooit las ik in een tijdschrift: een depressie rukt je ziel uit je lijf. Ik had het gevoel dat mijn 'zelf' aan het afbrokkelen was, en doelloos was geworden. Naar de buitenwereld toe probeerde ik dat toch nog enigszins te verbergen. Alleen mensen die dichtbij stonden merkten wel dat het niet goed met me ging. Ik moest iets doen, maar kon niet beslissen wat...

 

'Geen wonder dat je geen beslissingen kunt nemen, je cortex is overbelast'.. zei de psycholoog die ik bezocht. Ze diagnosticeerde overbelasting en.... een depressie. Ging dit over mij?

Het grote, donkere en gevreesde woord was er uit. Ergens was het een opluchting eindelijk te weten en te snappen wat er aan de hand was.

De weken en maanden die volgden ging ik op rust. Èn aan het werk met mezelf. Ik las dat jezelf terugtrekken een kenmerk van depressie is. Mijn psycholoog gaf erkenning maar was soms ook confronterend: 'Je moet je niet terugtrekken', en zette me aan tot 'voelen'... Deed ik dat dan niet?

Een depressie is een stemmingsstoornis. Je (ware) gevoelens liggen niet meer aan de oppervlakte. Wanneer je piekert (en door somberheid in beslag wordt genomen) voel je niet echt. Eigenlijk had ik me al langere tijd verstopt achter wat ik werkelijk voelde...hoe kon ik daarmee naar buiten treden? Wat voor loser ben je, als je niet meer kunt genieten en dankbaar kunt zijn? Toch stimuleerde de psycholoog mij, om naar de omgeving toe kenbaar te maken wat er zich afspeelde in mijn leven.

Ik las in die periode verschillende boeken over depressie.  O.a. 'Ver heen' van P.C. Kuiper, 'Pil' van Mike Boddé en 'Zonnen in de regen' van Gwyneth Lewis. Ik was verbaasd hoe groot de herkenning was. Ook werkte ik, tijdens de therapie die ik volgde, met het boek 'Leef' van Gijs Jansen.   

Ik las o.a. het volgende, een depressie moet niet bestreden en bevochten worden, haar pijn moet worden gevoeld en worden doorleefd. We gaan niet ten onder aan onze pijn, maar aan de verloochening ervan, zei de psychologe Alice Miller.

'Het moment van vorm geven aan de wanhoop is het begin van genezing.' (Charlotte Salomon)

 

(Natuurlijk zal dit niet altijd en voor iedereen mogelijk zijn. Mensen met een ernstige depressie hebben soms een andere (medicamenteuze) behandeling nodig)

 

Een depressie doet je gaan door een grillig en onherbergzaam landschap. Een depressie weekt je los van het leven en ogenschijnlijke zekerheden. Een depressie is een loodzware deken waaronder je bedolven lijkt te worden.
In een stadium van diepe depressie werkt positief denken niet meer. Als je knetter depressief bent, kan je niet veel met mindfulness en dat soort (in jouw ogen dan) geneuzel. Het helpt dan echt niet om in je tuin je op die ene mooie bloem te focussen. Je ziet die bloemen niet... je neemt de tuin niet echt waar. Het helpt niet om te zeggen dat de zon schijnt. Of dat je je zegeningen moet tellen.



Ik herkende me vooral ook in de woorden van een lotgenoot die op een depressieforum het als volgt beschreef. Wanneer je depressief bent, heb je een roze bril afgedaan (waarschijnlijk was je voor die tijd niet eens bewust dat je een roze bril droeg). Je ziet dat mensen in je omgeving die roze bril nog wel dragen. Maar jij kijkt anders, je neemt jezelf en de wereld anders waar.

Aanvankelijk voelde ik een eerste opleving, begin 2016. Kon zelfs mijn depressie zien als een soort louteringsproces, een mogelijkheid om veranderingen aan te gaan. Maar in het vroege voorjaar kreeg ik een terugval, gevolgd door meerdere depressieve episoden.

Ik denk dat het tot ver in 2017 heeft geduurd, voordat ik de somberheid achter mij heb kunnen laten.

 

Hoewel het een langere tijd in beslag nam, is mijn depressie m.i. licht tot matig geweest. Er zijn mensen die aan zware (klinische) depressies of andere stemmingsstoornissen lijden, soms jarenlang of chronisch. Veel van deze patiënten lijden niet alleen aan de depressie, maar ook aan het onbegrip, aan eenzaamheid.
Ik maak een diepe buiging voor allen die een ernstige depressie (hebben) moeten doorstaan, maar ook voor hen die aan deze ziekte zijn overleden. Zelfmoord noemen we dat nog steeds. Mensen die door suïcide om het leven zijn gekomen zijn geen moordenaars, hun 'zelf' was naar alle waarschijnlijkheid al veel eerder 'dood'. Zij zijn overleden aan een zeer ernstige ziekte. Misschien moeten we eens stoppen dat woord -zelfmoord- te gebruiken.

Inmiddels ligt deze periode alweer jaren achter mij. Achteraf vermoed ik dat het mogelijk toch 'de overgang' is geweest. De invloed van hormonen is groot.

Misschien is het een levenskunst te noemen om je over te kunnen geven aan de 'seizoenen' die zich aandienen in je leven. Dat vraagt beoefening, een proces van vallen en opstaan.

Ik ben verder gegaan met mijn leven, en kan weer van het leven genieten! Ik voel mij weer sterk(er), ondanks dat ik fysiek gezien wel klachten heb door de chronische Lyme. De afgelopen jaren waren goed gevuld, naar draagkracht.

Ik ben bezig geweest met allerlei creatieve projecten. Er vonden diverse heugelijke gebeurtenissen plaats in mijn en ons leven. En soms waren er ook moeilijke gebeurtenissen, juist zoals het leven is.

Ik heb weer zin om (daarover) te gaan schrijven en het bloggen weer op te pakken!

Ik heb gemerkt dat het wat stil is geworden in (blogspot) Blogland. Bloggen lijkt niet meer zo in trek, waarschijnlijk hebben andere social media de mogelijkheden om dingen te delen overgenomen. Maar er zijn een aantal trouwe bloggers die door zijn gegaan in mijn kring van bloggers. 

Ik ga jullie weer volgen en een nieuwe start maken met mijn eigen blog!

Met liefs!

 

Tot slot nog het mooie Landslide...