dinsdag 6 oktober 2015

Karen Blixen en 'Het huis aan de Sont'


"Do you know a cure for me?" 
"Why yes," he said,
"I know a cure for everything. Salt water."
"Salt water?" I asked him.
"Yes" he said, "in one way or the other.
Sweat, or tears, or the salt sea."

Karen Blixen, Seven Gothic Tales

(Denemarken, eiland Møn 2006)

De film 'Out of Africa'
(een verfilming van het gelijknamige
en autobiografische boek van Karen Blixen)
was een van de eerste films die ik in de bioscoop zag.
Ik weet nog goed hoe ik diep onder de indruk was...
Toen iedereen na de film de bioscoopzaal verliet,
bleef ik nog een tijdje zitten en luisterde,
 terwijl de tranen over mijn wangen biggelden,
naar de laatste muziek.
Ik kocht direct een LP van de filmmuziek
en heb de film daarna nog heel wat keren bekeken.
Sommige passages kende ik zelfs uit mijn hoofd,
zoals de mooie uitspraak van Denys Finch Hatton:

We're not owners here, Karen.
We're just passing through.


Misschien herkende ik -als begin twintiger-
Karens verlangen om uit de bekende
(en soms beknellende) kaders te willen breken,
maar anderzijds ook haar verlangen naar verbondenheid
en de hunkering om bij iemand te willen horen.
 Haar levensverhaal boeide mij enorm, 
hoewel ik toen al wel besefte dat dat in de film
natuurlijk behoorlijk geromantiseerd werd.

 Toen ik afgelopen zomer een recensie las over 'Het huis aan de Sont',
 was mijn belangstelling onmiddellijk gewekt.
Hoe was het verder gegaan met Karen?


In onze laatste vakantieweek las ik het boek in een adem uit.
Het zomerde nog behoorlijk en in onze tuin was het goed toeven.



De journaliste en schrijfster Dolores Thijs bezocht in 1986
Karen Blixens huis en landgoed Rungstedlund (nabij Kopenhagen). 
Ze ontmoette daar haar huishoudster, Caroline Carlsens,
die een lange periode voor Karen had gewerkt en 
na Karens dood op het landgoed was blijven wonen.
Na deze ontmoeting volgden er meer ontmoetingen en gesprekken.  
Dolores Thijs kreeg een schat aan informatie
over het leven wat Karen Blixen, na haar terugkeer uit Afrika, had geleid.
Dit resulteerde jaren later in een boek wat afgelopen voorjaar uitkwam.
Dolores Thijs vertelt het verhaal vanuit Caroline Carlsens.
In het boek wordt op een ontroerende wijze beschreven
hoe de levens van de twee vrouwen zich vervlechtten
tijdens hun jaren samen, vanaf  het voorjaar van 1949
tot Karens overlijden in september 1962.
 

Karen woonde vanaf 1931 aanvankelijk met haar moeder
en later alleen met haar personeel
(huishoudsters, tuinman en secretaresse) op Rungstedlund.
Ze vormden samen een soort van gezin,
waarbinnen de zoon van Caroline Carlsen een bijzondere en belangrijke plek kreeg.
 Ik vond het boeiend om het dagelijks leven,
met de gewone maar ook de bijzondere gebeurtenissen, van deze mensen te volgen.




Als er één thema is
wat zich herhaaldelijk in Karens leven aandiende, is het wel 'loslaten'...
(ongetwijfeld heeft ze het werk van Rainer Maria Rilke gelezen).
Op jonge leeftijd verloor ze haar vader,
hij leed aan syfilis en stierf een zelfverkozen dood.
Later moest ze afscheid nemen van haar geliefde Afrika,
waar ze haar bedrijf en grote liefde Denys verloor,
en waar ze dierbare vriendschappen achter zich moest laten.
Ze moest afstand doen van haar kinderwens,
en verloor haar gezondheid doordat ze zelf ook syfilis kreeg.
Ze schrijft hierover in een brief aan haar moeder:
"Het lot van mijn vader heeft zich vreemd genoeg in mijn eigen leven herhaald"

(De infectieziekte syfilis is -net als de ziekte van Lyme- een multi-systeemziekte,
die wordt veroorzaakt door een spiraalvormige bacterie.
Er wordt wel gezegd: "Als men syfilis kent, dan kent men de geneeskunde".
(bron: zie hier
Bezien vanuit mijn eigen ervaringen en inmiddels opgedane kennis,
herken ik een opvallend aantal gelijkenissen). 


Ondanks haar vele verliezen probeerde Karen
steeds opnieuw het leven te 'leven'.
Ze ging schrijven,
"All sorrows can be borne if you put them into a story",
aldus Karen, ze ging graag op reis en gaf feestelijke diners.
Ze plukte dagelijks bloemen in haar tuin
en zette haar huis vol mooie zelfgemaakte boeketten.
"Bloemen behoren tot de wonderen van het leven, Madam Carlsen"
zo zei ze tegen Caroline.


Maar Karen voelde zich ook vaak afgesneden van het leven
en kende perioden waarin ze terugtrok, en ziek en depressief was.
Ze kon zich soms grillig en eisend uiten naar haar omgeving toe.
Madame Carlsen bleef,
ondanks dat het haar soms ook moeite koste,
zeer loyaal aan Karen.
Aan het eind wordt heel aangrijpend beschreven hoe
ze Karen tot aan haar sterfbed en dood vergezelde.
En dan wordt ook nog meer duidelijk,
hoe Karen en Caroline voor elkaar van grote betekenis zijn geweest.



Inmiddels heeft de herfst zijn intrede gedaan, ook in onze tuin...
Ik heb het boek Een lied van Afrika bij de bibliotheek gereserveerd.

Ik heb bemerkt dat ik, wat vaker dan anders,
onderweg even stop
om langs de kant van de weg wat bloemen te plukken
 en ik zet regelmatig een mooi boeket in ons huis.

En als ik het boek zie liggen
is het is net alsof Karen glimlachend haar goedkeuring geeft... 


 “Difficult times have helped me
to understand better than before
 how infinitely rich and beautiful life is in every way,
and that so many things that one goes worrying about
are of no importance whatsoever.” 

Karen Blixen
(Letters from Africa, 1914-1931)
 

9 opmerkingen:

  1. Prachtig verslag van een bijzondere vrouw. Je hebt me nieuwsgierig gemaakt naar het boek, wat ik nu heel graag wil lezen.
    Groet Hannah

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat heb je deze post weer mooi geschreven met prachtige foto's ook ik wil het boek nu wel graag lezen. XX Esther

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wat mooi! Ik was ook enorm geboeid door Karen. 'k Heb zoveel de film als het boek diverse keren gezien en gelezen...
    Ik vind het erg gaaf om nu te weten dat er een boek is over het vervolg van het leven van Karen.
    Dankjewel voor deze mooie blogpost!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik vond die film indertijd ook prachtig. Ja en nu wil ik het boek lezen natuurlijk. Dankjewel voor de tip!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Oh, dit wordt weer een boek op mijn lijstje.
    Wat heb je het mooi beschreven met mooie foto's erbij!
    Dank om het met ons te delen!

    Liefs, Gerry

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat ben ik blij dat je dit blogbericht geschreven hebt - ik had nog nooit van het boek gehoord... En zoals jij was ik ook altijd al wel nieuwsgierig hoe haar leven verder verlopen is...

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Bedankt voor dit verslag. Zowel het achtergrondverhaal als de foto's.
    Bijzonder, nietwaar, hoe een film een rode draad in je eigen leven kan zijn. De herkenning, voelen wat die ander ook voelde. Heel mooi beschreven.
    Je hebt me erg nieuwsgierig gemaakt naar dit boek. Misschien wel iets voor mijn #leesvrouwen rubriek...

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Bedankt Livina! Ook ik vond de film zo mooi en heb 'm meerdere keren gezien. De filmmuziek roept ook veel op van de sfeer uit de film, die ik mijn beleving veel gaat over heimwee en verlangen. Boeiend mens, deze Karen en jij maakt opnieuw een gloedvol eerbetoon aan een bijzondere vrouw.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wat mooi geschreven door jou, met tussendoor goede levenslessen.
    Ga op reis om het meeste en het mooiste mee te maken....en pluk dagelijks bloemen :-)
    Dankjewel.
    Liefs Katrien.

    BeantwoordenVerwijderen